De invloed van opvoeding op jokken

Jokken

Waarom jokken jonge kinderen eigenlijk? En wat kun jij als opvoeder doen om eerlijkheid te stimuleren, zonder dat een kind zich schaamt of bang wordt?

Het is soms een uitdaging om te bepalen hoe je omgaat met jokken of liegen bij peuters en kleuters. Vooral bij jonge kinderen vraag je je af of ze wel begrijpen wat ze gedaan hebben. Toch, als een kind van een jaar of drie iets kapot heeft gemaakt en jij weet zeker dat het zo is, maar het kind ontkent, dan weet je dat er gejokt wordt. Maar welke invloed heb je als opvoeder hierop in de praktijk? We willen allemaal graag dat kinderen eerlijk zijn, maar we merken dat veel kinderen jokken. Hoe kunnen we als opvoeder hier constructief mee omgaan? 

Tim

Laten we eens kijken naar een voorbeeld: Tim speelt met zijn speelgoedauto's op de grond en plotseling hoor je een harde tik. Hij heeft per ongeluk tegen de vaas gestoten en deze is van de tafel gevallen. Als je vraagt of hij tegen de vaas heeft gestoten, antwoordt hij volmondig "NEE!". Tim jokt, omdat hij jullie goede band wil behouden. Hij weet dat hij voorzichtig moet zijn en is bang voor een boze blik, een strenge stem of een consequentie. Als hij ontkent, hoopt hij dat alles met een sisser afloopt.

Hoe ga je hier als opvoeder mee om?

Als je al zeker weet dat Tim de vaas heeft omgestoten, kun je ervoor kiezen om niet naar de daad te vragen. Je weet immers al wat er gebeurd is. Hiermee voorkom je dat Tim de neiging krijgt om te jokken in plaats van eerlijk te zijn. Zo vermijd je twee ongewenste situaties: het per ongeluk omstoten van de vaas én het jokken.

Spreek Tim direct aan op de feiten, bijvoorbeeld: "Ik zie dat de vaas is gevallen, en ik zag dat je er met je auto tegenaan stootte." Erken ook zijn gevoelens: "Het was vast niet de bedoeling dat de vaas viel, hè? Je schrok er vast van." Zo voelt Tim zich begrepen. Bedenk dan samen een oplossing, bijvoorbeeld: "Zullen we samen de scherven opruimen en de vaas in de prullenbak doen?" Op deze manier los je de situatie samen op. Dit leert Tim dat ongewenst gedrag bespreekbaar is en dat er geen 'nare' gevolgen aan vastzitten.

Wat als de emoties hoog oplopen?

Laten we eerlijk zijn: als het niet om een omgestoten vaas gaat, maar om iets waar je als opvoeder écht van baalt, kan deze aanpak soms lastig zijn. Je reageert dan misschien vanuit je eigen emoties; je bent boos of verdrietig en baalt er flink van. Ook dat mag er zijn! Ook hier leren kinderen van de situatie en begrijpen zo dat jokken echt niet mag. De volgende tips die je dan kan toepassen zijn 

• Benadruk het belang van eerlijkheid: Vertel dat je eerlijk zijn heel belangrijk vindt.
• Deel je gevoelens: Leg uit dat je er verdrietig van wordt als er niet eerlijk verteld wordt.
• Bied ruimte voor herstel: Geef aan dat er altijd plek en ruimte is om toe te geven dat iets niet eerlijk verteld is.
• Erken en geef ruimte aan gevoelens: Laat weten dat zijn of haar gevoelens er mogen zijn.

Door op deze manier met jokken om te gaan, help kinderen te begrijpen dat eerlijkheid waardevol is en dat er altijd ruimte is voor openheid, zelfs als het fout is gegaan.

Wil meer informatie of heb je specifieke vragen over dit onderwerp of andere opvoedstruggles , contact ons vrijblijvend. info@kinderbegeleider.nl